مفهوم رایانش ابری به زبان ساده

از جمله مزیت‌های بکارگیری مفهوم رایانش ابری در کار، اجتناب از هزینه‌های بالای نگهداری، تعمیر زیرساخت‌های محاسباتی و سرورهای اطلاعاتی است. در ازای این خدمت، هزینه به مراتب پایین‌تری، نسبت به نگهداری فیزیکی، به خدمت‌دهنده پرداخت می‌شود.
علت اصلی هزینه پایین‌تر استفاده از این خدمات، حجم زیادی از مشتریان شرکت‌های فعال در خدمات رایانش ابری است؛ بنابراین، یک وضعیت برد – برد برای خدمت‌دهنده و خدمت‌گیرنده ایجاد می‌شود.

رایانش ابری دقیقا چه خدماتی ارائه می‌کند؟

از خدمات ذخیره داده، شبکه و قدرت پردازش محاسبات گرفته تا پردازش و تشخیص زبان‌ها، هوش مصنوعی و طیف وسیعی از برنامه‌های سازمانی و اداری، رایانش ابری تقریبا برای هر فعالیت رایانه‌ای و اینترنتی، خدمتی متناظر را در اختیار شما می‌گذارد. به بیان دقیق‌تر، هر فعالیتی که متناظر با آن، نیاز نباشد به سخت‌افزار رایانه خاصی نزدیک باشید را می‌توانید از این ابرها دریافت کنید.

مثال‌هایی از مفهوم رایانش ابری

سرویس‌های ایمیل مانند جیمیل، گوگل‌درایو، پشتیبانی آنلاین عکس‌ها و ویدئوها در گوشی‌های موبایل از انواع خدمات رایانش ابری هستند. در مقایس بزرگ‌تر، وبگاه‌ها و پلتفرم‌های غول مثل فیسبوک، توییتر و تلگرام نیز تمام خدمات خود را در کالبد رایانش ابری ارائه می‌دهند.
همزمان با قدرت گرفتن فناوری و فعالیت‌های شبکه‌ای، شرکت‌های برنامه‌نویسی به دنبال تعریف تمام خدمات خود در بسترهای ابری هستند. به این معنی که، نرم‌افزارها و خدماتی که ارائه می‌دهند اینترنتی شده است و خاصیت اشتراک‌گذاری و شبکه‌ای بودن فعالیت‌ها در کانون توجه هر برنامه قرار گرفته است. با وجود این، ریسک‌های متاثر از امنیت سایبری و هزینه‌های نگهداری و تمرکز داده‌ای، از جمله نقاط ضعف رایانش ابری است.

منظور از اصطلاح رایانش ابری چیست؟

آنچه در پس‌زمینه مفهوم رایانش ابری قرار دارد، این است که مکان خدمت و بیشتر جزئیات سخت‌افزار و سیستم عاملی که روی آن نصب و اجرا می‌شود، تقریبا برای کاربر هیچ اهمیتی ندارد. این ارتباط محدود کاربر با سیستم پردازنده، دلیل اصلی چنین نامگذاری‌ای‌ است.
از اصطلاح «ابر» در سال‌های بسیار دورتر و در ارائه خدمات تلفن و بعدها اینترنت استفاده می‌شده است. در این خدمات نیز مکان ارائه خدمت برای کاربر روشن نیست.

پیشینه رایانش ابری

خدمات رایانش ابری از اوایل قرن بیست و یکم میلادی وجود داشته است؛ با این حال، مفهوم رایانش ابری به عنوان یک خدمت قابل ارائه، از سال‌ها پیش در اواسط قرن بیستم و از زمانی رواج داشت که شرکت‌ها، رایانه‌های ابتدایی و متناظر با زمان و فضای ذخیره داده را اجاره می‌کردند.
در دهه آخر قرن بیستم، مفهوم اجاره دسترسی به توان محاسباتی، در قالب‌های دیگری مانند ارائه خدمات برنامه، ابزارهای محاسباتی و محاسبات شبکه‌ای مطرح شد. اصطلاح اجاره و یکپارچه‌سازی نرم‌افزارهای کاربردی و تامین‌کنندگان رایانش ابری در مقیاس بزرگ مانند خدمات وب آمازون، به مفهوم امروزیِ رایانش ابری ختم شد.

میزان اهمیت ابرهای اینترنتی

با افزایش حجم داده‌ها و نیاز به استفاده از پردازشگرهای قوی و ذخیره امن داده‌های ورودی و محاسبه شده، امروزه هزینه‌های کلانی در صنعت فناوری اطلاعات صرف ایجاد زیرساخت‌های پشتیبانی از خدمات رایانش ابری می‌شود. همزمان با حرکت جریان مالی شرکت‌ها به سمت خرید این خدمات، هزینه نگهداری و محاسباتی رایانه‌های کوچک‌تر کم شده و تناظری بین خرید خدمت و کاهش هزینه پردازش‌ها ایجاد می‌شود.
آنچه واضح است، قدرت کنونی و غیرقابل انکار مفهوم رایانش ابری در مقابل سایر روش‌ها و پلتفرم‌های محاسباتی در سازمان‌های مختلف است.
بر اساس تحلیل گارتنر (مشاور امور فناوری) تا سال 2025 نیمی از هزینه‌های مورد نیاز برای تولید نرم‌افزارهای کاربردی، نرم‌افزارهای زیرساخت، فرایندهای خدماتی تجاری و بازارهای زیرساخت سیستم، به فضای ابری و توسعه این فناوری منتقل می‌شود؛ این رقم در سال 2022 حدود 41 درصد بوده است. همچنین تا سال 2025، دو سوم هزینه‌های اجرایی در تولید نرم‌افزارهای کاربردی از کانال رایانش ابری خواهد بود؛ عددی که در سال 2022 حدود 57.7 درصد بوده است.
تلنگر اصلی این شتاب، همه‌گیری کرونا و نیازی بود که در سال‌های 2020 و 2021 احساس شد. شرکت‌ها به اهمیت بالای امکان دسترسی آنی کارمندان به زیرساخت‌های رایانش، داده‌ها و نرم‌افزارها پی‌‌بردند و مشکل وابستگی به دفاتر فیزیکی سازمان بیشتر از هر زمانی بروز کرد.
بر اساس تحقیق گارتنر، تقاضا برای دستیابی به قابلیت‌های یکپارچه‌سازی، فرایند‌های کاری چابک و معماری سازمانی ترکیب‌پذیر، منجر به استفاده هرچه بیشتر از فناوری ابر خواهد شد.
مقیاس‌های استفاده از این فناوری همچنان رو به افزایش هستند. برای سال 2021، تحلیل‌گر فناوری، IDC، تقریب زده بود که با پیشرفتی 8.3 درصدی نسبت به سال 2020، هزینه‌های متناظر با زیرساخت‌های 71.8 میلیارد دلار بوده است. این در حالی بود که زیرساخت‌های غیرابری رشدی 1.9 درصدی داشتند و درآمد آنها برابر با عدد 58.4 میلیارد دلار بوده است. در این تحلیل، پیش‌بینی شده است که در دوره زمانی 2020 تا 2025 رایانش ابری نرخ رشد 12.8 درصدی داشته باشد و درآمد از آن در سال 2025 به عدد 118.8 میلیارد دلار برسد؛ این عدد 67 درصدِ تمام هزینه‌هایی است که برای زیرساخت‌های ذخیره و پردازش داده استفاده شده است.
بطور کلی، تمام پیش‌بینی‌های متناطر با رایانش ابری به یک جهت اشاره دارند: پیشرفت و همه‌گیری همه‌جانبه آن. حرکت و ساختار پیشرفتی که تمام تحلیل‌ها تفسیر می‌کنند مشابه است: canalys بعنوان تحلیل‌گر خبره دنیای فناوری در گزارشی عنوان می‌کند که در سه‌ ماهه چهارم سال 2021 و برای اولین بار، هزینه‌های طراحی و اجرای زیرساخت‌های رایانش ابری به رکورد 50 میلیارد دلار رسیده است. همچنین برای کل سال 2021، رشد 35 درصدی را در این فرایند شاهد بودیم و رقم هزینه‌ها به 191 میلیارد دلار رسیده است.
بر اساس این تحلیل، افق‌های پیشرفت رایانش ابری تازه در حال نمایان شدن هستند، افق‌هایی که در قالب واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و متاورس بروز می‌کنند. با تقویت توان محاسباتی زیرساخت‌های متاورس و قابلیت‌های بالقوه پیشرفت این تکنولوژی، متاورس در آینده‌ای نزدیک، مفهومی همه‌گیر مثل اینترنت خواهد بود.

اجزای اصلی رایانش ابری

رایانش ابری را می‌توان به اجزای کوچک‌تری تجزیه کرد که به بخش‌های متفاوتی از فناوری با کاربردهای متفاوت می‌پردازند. در ادامه، با خصوصیات این اجزای تشکیل‌دهنده مفهوم رایانش ابری بیشتر آشنا می‌شویم.

منظور از «زیرساخت» به عنوان یک خدمت چیست؟

زیرساخت به عنوان یک خدمت (Iaas) به بلوک‌های اساسی رایانش گفته می‌شود که می‌توان آنها را اجاره کرد؛ بلوک‌هایی مانند سرورهای فیزیکی و مجازی، قابلیت‌های ذخیره‌سازی و شبکه. این شیوه مقبول شرکت‌هایی است که علاقه‌مند به تولید نرم‌افزارهای کاربردی از پایه تا اجرا هستند. این شرکت‌ها، دوست دارند تمام اجزای تشکیل‌دهنده را خود کنترل و مدیریت کنند اما باید توجه داشت که چنین علاقه‌مندی نیازمند صرف هزینه و زمان بسیار زیادی برای دستیابی به مهارت‌های تکنیکال و ایجاد همانگی بین تمام ارکان خدمت در تمام سطوح است.

منظور از پلتفرم به عنوان یک سرویس چیست؟

لایه بعدی در ساختار رایانش ابری، پلتفرم بعنوان یک سرویس (PaaS) است. علاوه بر ذخیره‌سازی، شبکه و سرورهای مجازی، این لایه شامل ابزارها و نرم‌افزارهایی است که به توسعه‌دهندگان امکان تولید نرم‌افزارهایی مانند میان‌افزار، مدیریت پایگاه داده، سیستم عامل‌ها و ابزارهای توسعه را می‌دهد.

منظور از نرم‌افزار بعنوان یک خدمت چیست؟

نرم‌افزار به عنوان یک خدمت به معنی تحویل نرم‌افزارها در قالب یک خدمت است؛ این بخشی از رایانش ابری‌ای است که بیشتر مردم، در فعالیت‌های روزمره خود، با آن آشنایی دارند و از آن خدمت دریافت می‌کنند. فعالیت سخت‌افزار و سیستم عامل زیربنایی، ارتباط چندانی با کاربر نهایی (مثل کاربران معمولی اینترنت) و دسترسی‌های او ندارند. این سرویس معمولا به صورت «به‌ازای هر صندلی» یا «به ازای هر کاربر» فروخته می‌شود.
SaaS بیشترین سهم را در بین خدمات رایانش ابری به خود اختصاص داده است. از CRMها گرفته تا مایکروسافت آفیس 365، تمام خدمات اینچنینی از نوع SaaS هستند. به گفته IDCT، تحلیلگر دنیای فناوری، در حالیکه کلیت بازار رایانش ابری، با سرعت سرسام‌آور در حال رشد است، IaaS و PaaS سطوح خدماتی با بالاترین رشد در میان تمامی انواع مختلف خدمات هستند.

رایانش چندابری

به دلایلی مثل دسترسی به فناوری‌های متنوع، تمرکز زدایی و ایجاد امنیت و دسترسی سریع، شرکت‌ها به استفاده از فناوری رایانش چندابری روی آورده‌اند. با این خدمت، شرکت‌هایی که به فضای ذخیر و توان پردازش نیاز دارند، می‌توانند همزمان از چند تامین‌کننده خدمات رایانش ابری، خدمت بگیرند.
در واقع، چالش جدید مفهوم رایانش ابری، اتصال و یکپارچه‌سازی ابرهای مختلف برای انجام فعالیت‌ها با هدف یکسان است. مهم‌ترین مساله در اینجا، کمبود نیروی ماهر در تمام ابرهای تحت استفاده است، زیرا از هر تامین‌کننده به دیگری، نیروی انسانی و مهارت‌های آنها متفاوت است. کاربران به‌طور خاص، علاقمند به کنترل تمام فعالیت‌های پردازشی خود در یک ساختار واحد هستند؛ با وجود این، چنین توانایی هنوز به معنای واقعی کلمه در دسترس نیست.