به نقل از دنیای اقتصاد: در نشست تخصصی هوشمندسازی اندازه‌گیری گازطبیعی بررسی شد: کنترل و مدیریت منابع انرژی یکی از وظایف دولت هاست که برنامه ریزی و مدیریت آن میتواند نقش بسزایی در توسعه پایدار کشورها ایفا نماید.
یکی از مهمترین روش‌های برنامه ریزی منابع نیز، گردآوری و استخراج صحیح اطلاعات میزان مصرف مشترکین است. در حال حاضر قرائت کنتورهای گاز به صورت سنتی صورت می‌گیرد که برنامه ریزی برای کنترل و هدایت مصرف را دشوار کرده و زمان، انرژی و هزینه زیادی برای کشور به همراه دارد.
از سوی دیگر شرکت ملی گاز کشور نزدیک به یک دهه است که در حال طراحی و انجام پایلوت های متعدد برای هوشمند سازی کنتورهای گاز است و ماحصل فعالیتهای مذکور به انتشار سندی با عنوان سند هوشمند سازی شبکه گاز طبیعی انجامیده است. در این راستا، انستیتو اندازه‌گیری هوشمند گاز، به همراه معاونت پژوهش و فن‌آوری شرکت ملی گاز، نشست‌هایی با عنوان هوشمندسازی اندازه‌گیری گازطبیعی و راهکارهای قابل اجرا برگزار نموده که بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید:
هوشمندسازی کنتورهای گاز، طرحی ملی همسو با نیازهای کشور است؛
هوشمندسازی اندازه‌گیری گاز، طرحی کلان به شمار می‌رود که اجرای آن به همکاری یکپارچه بخش‌های مختلف، از جمله شرکت ملی گاز نیاز دارد. شرکتی که بنا بر اظهارات دکتر علوی نیا که به نمایندگی از شرکت ملی گاز ایران در این نشست حضور داشت، سیاستهای آن با هوشمندسازی در یک راستا بوده و موافق این طرح است. اما موانعی را درمسیر اجرا می‌بیند که مهمترین آنها ضرورت تراز شدن منافع ملی طرح هوشمندسازی با هزینه‌های اجرای آن است.
دکتر علوی نیا نماینده شرکت ملی گاز و مشاور طرح هوشمندسازی مصرف گاز با تاکید بر این موضوع ادامه داد: برای اجرای چنین طرح‌های کلانی، ابتدا باید نیازهای اساسی کشور را در نظر بگیریم و نسبت به مزیت‌هایی که این طرح ایجاد می‌کند، برای آن هزینه و انرژی صرف کنیم. در حال حاضر در اجرای طرح های ملی، اشتغال متخصصان ایرانی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی، دو مسئله مهم بشمار میآید و هر راه حلی برای اجرای هوشمند سازی کنتورهای گاز که ارائه میشود؛ میبایست به اشتغال جوانان ایرانی و تولید داخلی تجهیزات منجر گردد.
وی ادامه داد: اگر این طرح بتواند صنایع داخلی را به رونق نسبی برساند و به واردات احتیاج نداشته باشیم، می‌توان اهداف کلان کشور و این طرح را همسو کرد. در مجموع کمیته‌ای متشکل از مدیران شرکت ملی گاز، مدتهاست سندی را آماده کرده اند که رونوشت نخست آن در اختیار اعضای پنل قرار گرفته و می‌توان با استناد به آن، تمام نیازها را سنجید و مجموعه‌های متولی این امر را به صورت یکپارچه وارد این طرح کرد.
هلدینگ فناپ زیرساخت، اپراتوری توسعه صنعت هوشمند؛
در ادامه این نشست تخصصی، دکتر داور نظری جانشین مدیرعامل هلدینگ فناپ زیرساخت، با اشاره به سوابق اجرایی این شرکت در زمینه توسعه فن‌آوری در صنایع مختلف کشور گفت: شرکت فناپ ، در 16 سال اخیر توانسته توسعه یک پلتفرم جامع بنام پاد و کربانکینگ بانک پاسارگاد، بانک سپه و … را در دستور کار قرار داده و در صنعت حمل و نقل هوشمند و ارتباطات مخابراتی و راهکارهای مبتنی بر سبک زندگی الکترونیکی، جزو شرکتهای تراز اول کشور قرار گیرد.
گفتنی است یکی از سرمایه‌گذاری‌های اصلی شرکت فناپ، ایجاد شرکت فناپ زیرساخت و فعالیت در بخش‌های صنعتی است. این شرکت از سال 94 بزرگترین”ERP” «سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی» صنعتی کشور را در هلدینگ میدکو و شرکتهای تابعه آن پیاده‌سازی کرده است.
دکتر نظری با اشاره به رویکرد اصلی فناپ زیرساخت گفت: در مقطع کنونی به عنوان اپراتور صنعت هوشمند، روی توسعه فناوری مبتنی بر صنعت چهارم تمرکز داریم. چرا که فناپ زیرساخت در حال حاضر با در اختیار داشتن پلتفرم های Iot »«Cloud»« ERP» « برای حضور در صنعت چهارم آمادگی کامل دارد. به طوری که در هلدینگ میدکو با 17 پلنت ، با وجود سیستم‌های مختلف PLC base و SCADA base ، ارتباط با کلیه دستگاههای موجود در خطوط تولید برقرار شده و رابطه M2M مبتنی بر فناوری صنعت چهار«cyber physical system» در حال تحقق است.
تا مساله مدیریت مصرف گاز به مساله اصلی کشور تبدیل نشود، طرح هوشمندسای کنتورهای گاز عملیاتی نمیشود؛
دکتر نظری در ادامه به زمان زیادی که از ارائه طرح‌های کلان توسعه‌ای تا اجرایی شدن آن در کشور صرف میشود اشاره کرد و گفت: مبحث هوشمندسازی کنتورهای گاز، از 12 سال پیش مطرح شده، ولی همچنان در قالب یک طرح مانده است. البته تجربه نشان داده به طور معمول بسیاری از طرح های کلان کشور علی الاخصوص طرح های مرتبط با هوشمندسازی در بخش صنعت و انرژی، بدلیل محدودیت های مالی و نزولی بودن سیر بودجه عمرانی در سالهای اخیر بسیار طولانی گردیده و تا هوشمند سازی به تنها راه حل باقیمانده برای مدیریت مصرف تبدیل نگردد؛ سرمایه گذاری در این بخش ممکن است بیش از 20 سال نیز طول بکشد.
وی با اشاره به تجربه هوشمندسازی عرضه بنزین و طرح کارت هوشمند سوخت ادامه داد: تا زمانی که اضطرار در واردات و عرضه بنزین روی نداد، این طرح در حد پایلوت جایگاههای سوخت منطقه زاهدان و انجام طرح های مطالعاتی در انستیتوها بود و وقتی هزینه واردات بنزین به میزان قابل توجهی رسید اجرای طرح در دستور قرار گرفت.
واردات بنزین در کشور در دهه های 60 تا 80، از 2 میلیون تا 5 میلیون لیتر بود که رشد نمایی واردات تا سال 83 واردات را به 22 میلیون افزایش داده و بعد از آن در سال 84 به 27 میلیون لیتر رسید و همین موضوع دولت وقت را در مقابل تنها سناریوی باقیمانده، یعنی اجرای طرح کارت هوشمند سوخت قرار داد.
طرح مدیریت مصرف گاز نیز همون طرح کارت هوشمند سوخت، بایستی به مساله اول کشور تبدیل شود تا عزم جدی برای هوشمند سازی کنتورها بوجود آید. با عنایت به محدودیهای سرمایه گذاری در بخش گاز در سالهای گذشته، بنظر میرسد زمان آن فرارسیده است که تصمیم جدی برای هوشمند سازی مبادی مصرف گاز اتخاذ گردیده و با انتخاب یک پلتفرم و دریافت تاییدات و انجام تستهای کارکردی، زمینه اتصال کلیه کنتورسازان به آن فراهم شود.
تمام نیازهای فنی و اجرایی ورود به پروژه را در اختیار داریم؛
قائم مقام مدیرعامل هلدینگ فناپ زیرساخت ادامه داد: از سال گذشته همکاری خود را با مجموعه کنتورسازی اکباتان وابسته به شرکت سرمایه گذاری صنعت نفت آغاز کرده ایم. این مجموعه توانسته در سالهای اخیر کنتورهای هوشمند را در چارچوب استاندارد اتکس، به معنای درست که قابلیت اتصال به پلتفرم پادیوت را دارد تولید کند.
این کنتورها استانداردهای مختلف را کسب کرده و توانسته مولفه‌های مختلف نظیر امنیت فیزیکی و جلوگیری از دستکاری کنتور، کاهش حجم دیتاهای ارسالی به مرکز و کم کردن انرژی مصرفی ماژول قابل نصب بر روی کنتور را در بهترین سطح کیفی به انجام رساند.
دکتر نظری ادامه داد، ما تنها مجموعه‌ای هستیم که یک پلتفرم مستقل و کامل بنام تجاری «پادیوت» دارد. پلتفرم فناپ زیرساخت آمادگی پشتیبانی از 26 میلیون مشترک را دارد و بدلیل وجود حفره های امنیتی، استفاده از« پلتفرم های خارجی و اپن سورس» توصیه نمیشود و چنین پلتفرم هایی یقینا امکان دریافت تاییدیه های نهادهای نظارتی را نخواهند داشت.
موضوع گاز در کشور ما نیز همچون بنزین بسیار پیچیده و مهم است، در نتیجه باید پلتفرمی را در نظر بگیریم که مولفه‌هایی همچون امنیت، پرداخت بصورت شارژ و یا پرداخت براساس صورتحساب ماهانه، اتصال امن به کلیه حسابهای مشترکین و شرکت ملی گاز، قابلیت سرویس دهی بر روی موبایل مشترکین، مبادله پیام با مشترکین، قابلیت پردازش طبقه‌بندی و واکاوی دیتاها در فضای ابری، استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت مصرف، رضایت مشترکین و … را داشته باشد تا بتواند انتظارات شرکت ملی گاز را برآورده نماید.
مدیر مرکز توسعه صنعت هوشمند فناپ زیرساخت افزود:
از طریق پلتفرم پادیوت فناپ زیرساخت، مشترکین می‌توانند روی تلفن‌های همراه خود، میزان مصرف، اعداد و ارقامی که باید پرداخت شود و جزئیات مصرف گاز را دریافت کنند. همچنین در این جهت، سیستم MDM و CMM را توسعه داده‌ایم که در دهه فجر رونمایی خواهد شد.
به طور کلی از نظر تکنیکال تمام کارها صورت گرفته و مشکلی از این منظر وجود ندارد و اعلام آمادگی کرده‌ایم تا تجهیز ۱۰۰۰ عدد مشترک صنعتی و پرمصرف و یا ایستگاههایی که به سیستم اسکادا متصل نیست، را به مجموعه فناپ زیرساخت واگذار کنند تا تمام پروژه را به صورت آزمایشی برای شرکت ملی گاز پیاده‌سازی کنیم.
اجرای پایلوت هوشمندسازی، آغاز مسیر توسعه فن‌آوری در مدیریت مصرف گاز کشور؛
با اجرای پایلوت در 1000 نقطه ، سازمانها و مجموعه‌های نظارتی، می‌توانند تمام کنترل‌ها، آزمایش‌ها، استاندارها و مباحث ایمنی و کارایی را در چارچوب پایلوت مشاهده کنند و نقطه نظرات خود را برای بهبود و تکمیل ارائه نمایند. وی با اشاره به تجربه مشابه در کارت هوشمند سوخت افزود:
ابتدا در جایگاههای سوخت بنزین در شهر زاهدان، استفاده از کارت سوخت به اجرا درآمد و بخشی از ابهاماتی که مدیران بالادستی داشتند در این فاز آزمایشی مشاهده کردند و سپس یک پایلوت بزرگتر دیگر، در مجاری عرضه سوخت منتخب در چند استان تجربه شد و بسیاری از نقطه نظرات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، پدافند غیرعامل و سایر نهادهای نظارتی در طرح اعمال و تکمیل گردیده و طرح بصورت سراسری به زیر بار رفت.
قائم مقام هلدینگ فناپ زیرساخت در پایان گفت: شرکت ملی گاز میتواند هم از سرویس فضای ابری فناپ استفاده نماید و هم میتواند تمام اختیار و مالکیت پلتفرم پادیوت را در اختیار داشته باشد. مجموعه فناپ زیرساخت آمادگی دارد پلتفرم پادیوت را در اختیار شرکت ملی گاز قرار داده تا با نظارت دقیق، تمام سازندگان کنتور و بازیگران دیگر را به این پلتفرم متصل کند.
