چرا شبکه انرژی به نوسازی نیاز دارد؟
در ایران افزون بر بازدهی پایین خطوط قدیمی و فرسوده توزیع انرژی، برق دزدی هم به عامل تأثیرگذاری تبدیل شده که موجب استفاده روزافزون از کابل‌های خودنگهدار در مقایسه با سیم‌های مسی با راندمان بالاتر شده است. در حالیکه کابل‌های خودنگهدار تلفات بیشتری نسبت به سیم‌های مسی دارند. افزون بر این، استفاده از کابل‌هایی با روکش روغنی و فرسودگی این تجهیزات نیز بر تلفات شبکه تاثیرگذار است. کارشناسان معتقدند با افزایش بکارگیری ترانس در شبکه میزان اتلاف انرژی افزایش می‌یابد، از این رو لازم است طراحی شبکه توزیع برق در کشور بهینه‌سازی شود. اکنون زمان آن رسیده است تا با استفاده از ترکیب فناوری‌های تحول‌آفرین همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و کلان‌داده، همسو با روندهای جهانی گام‌هایی اساسی در زمینه بهینه‌سازی تامین، انتقال، پایداری و امنیت شبکه تولید و توزیع انرژی برداشته شود.گذار به رویکرد داده‌محور در حوزه انرژی
تا امروز، بیشتر تلاش‌های انتقال انرژی روی سخت‌افزار متمرکز بوده و سرمایه‌گذاری کمی روی داده‌ها و فناوری‌های دیجیتال نسل آینده، بویژه هوش مصنوعی انجام شده است. بخش‌های انرژی‌بر از جمله نیرو، حمل‌ونقل، صنایع سنگین و ساختمان‌ها در آغاز مسیر کربن‌زدایی برای کاهش سریع انتشار دی‌اکسیدکربن هستند، اما خوشبختانه، تولید انرژی‌های تجدیدپذیر به دلیل کاهش هزینه‌ها و افزایش علاقه سرمایه‌گذاران به این حوزه بسرعت در حال رشد است همچنین افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر برای کربن‌زدایی به این معنی است که انرژی بیشتری از منابعی مانند خورشید و باد تامین می‌شود. از آنجا که برق ستون اصلی تامین انرژی است، استفاده از سیستم‌های انرژی کم‌کربن باعث رشد سریع تولید برق، ذخیره‌سازی و پاسخگویی پیشرفته به تقاضا می‌شود. البته این روندها چالش‌های راهبردی و عملیاتی بزرگی را برای صنایع انرژی‌بَر ایجاد می‌کند. اینجاست که رویکرد داده‌محور و بهره‌گیری از فناوری‌هایی چون اینترنت اشیا صنعتی و هوش مصنوعی برای ایجاد هماهنگی هوشمند در تولید، انتقال و استفاده از انرژی، نقش تعیین‌کننده‌ای پیدا می‌کنند. همچنین، با افزایش غیرمتمرکز و دیجیتالی‌شدن شبکه برق، مدیریت تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان در شبکه و حفظ تعادل شبکه دشوارتر می‌شود. بنابراین، به ارزیابی و تجزیه و تحلیل سیل داده‌ها نیاز است که کلان داده و هوش مصنوعی به پردازش سریع و کارامد این داده‌ها کمک می‌کند.راهکارهای فناورانه برای مدیریت هوشمند شبکه انرژی
روند کنونی نشان می‌دهد در بلند مدت و بویژه در کشورهای در حال توسعه، مصرف انرژی افزایش فزاینده‌ای می‌یابد و این تقاضای انرژی با وجود کمبود منابع، چالش‌برانگیز است، به این ترتیب، توسعه و استقرار سیستم‌های مدیریت انرژی هوشمند ضروری است. راهکارهای هوش مصنوعی در قالب کنتورهای هوشمند به کاربران کمک می‌کند تا مصرف انرژی را کنترل کنند و زمان اوج مصرف را حداقل تا پنج درصد کاهش دهند. یک بررسی در افریقای جنوبی نشان می‌دهد که با استفاده از کنتورهای هوشمند، در طول یکسال، معادل اجاره بهای یک ماه در هزینه مصرف انرژی صرفه‌جویی شده است. همچنین، در برخی کشورها، برای پاسخگویی به مشکلات انتقال برق، استفاده از «شبکه هوشمند» بعنوان یک هدف سیاست ملی تعریف شده است که مستلزم یک شبکه تحویل برق تمام خودکار است. برای مثال، وزارت انرژی امریکا از سال 2010 میلادی، 4.5 میلیارد دلار در زیرساخت‌های شبکه هوشمند سرمایه‌گذاری کرده و بیش از 15 میلیون کنتور هوشمند نصب کرده است. همانطور که گفته شد شبکه هوشمند به کمک کنتور هوشمند بر مصرف انرژی هر دستگاه نظارت می‌کند و به شرکت‌های برق و نیروگاه‌های هوشمند در مورد خاموشی‌های محلی هشدار می‌دهد. هوش مصنوعی که اساس این شبکه هوشمند است، پیوسته مقادیر قابل توجهی از داده‌ها را به کمک فناوری اینترنت اشیا از میلیون‌ها حس‌گر هوشمند در سراسر شبکه جمع‌آوری و ترکیب می‌کند تا تصمیم‌های به‌هنگام در مورد بهترین نحوه تخصیص منابع انرژی اتخاذ شود.
