موانع تحول صنعت دیجیتال موضوع پنلی بود با عنوان «انقلاب صنعتی چهارم و توسعه صنایع» که روز سه‌شنبه 6 تیر در نمایشگاه الکامپ، برگزار شد.
داور نظری، جانشین مدیرعامل فناپ زیرساخت در توسعه و فناوری در این پنل با بیان اینکه انقلابهای صنعتی همواره با تاخیر وارد ایران شده‌اند، ابراز داشت: انقلاب صنعتی اول با صد سال تاخیر وارد ایران شد، انقلاب صنعتی دوم با پنجاه سال تاخیر اتفاق افتاد و در ادامه انقلاب صنعتی سوم هم ۲۵ سال طول کشید و حالا اگر با همین مقیاس جلو برویم انقلاب صنعتی چهارم باید ۱۲ سال زمان ببرد تا بتوانیم از فناوری‌های روز مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و… در صنعت و خدمات استفاده کنیم.
وی افزود: نقش مدیرانی که به تحول دیجیتال و استفاده از فناوری باور دارند، برای پیشرفت در هوشمندسازی حائز اهمیت است، اما فرهنگ پذیرش تحول دیجیتال مهمترین چالش پیش روی مدیران است.
جانشین مدیرعامل فناپ زیرساخت در توسعه و فناوری گفت: اگرچه ۱۶ سال پیش پروژه کارت سوخت علیرغم عدم برخورداری از زیرساخت هایی که امروز به راحتی در دسترس است، توانست یک مشکل کشور را حل کند. اما امروز شاهد وضعیتی هستیم که در یک سال اخیر هیچ پروژه‌ای در زمینه اینترنت اشیا یا هوش مصنوعی یا سایر حوزه‌های تحول دیجیتال انجام نشده است.
تحریم ما را از اقتصاد جهانی جدا کرده است
نظری که مدیریت این پنل را برعهده داشت، از احسان چیت‌ساز عضو هیئت علمی و مدیرکل نوآوری دانشگاه تهران پرسید که چرا میزان پذیرش فناوری در کشور پایین است و او در این باره گفت: «ما همیشه با تاخیر فناوری را در آغوش می‌‌‌گیریم. بصورت تاریخی ظنی داریم نسبت به نیت و اهدافی که فناوری همراه خود دارد، از همین رو پذیرش فناوری از سوی مردم هم با تاخیر انجام می‌شود. این ظن به ساختار نهادهایی برمی‌‌‌گردد که بصورت مویرگی در درون جامعه قرار دارند و سیگنال‌‌‌های تغییر را مخابره می‌کنند. از طرف دیگر ما بواسطه تحریم‌‌‌های بین‌المللی، به یک جزیره جدا شده از اقتصاد جهانی تبدیل شده‌‌‌ایم. این موضوع منجر به این شده است که ارتباط ما با پیشتازان فناوری محدود و ورود فناوری دچار محدودیت شود و همچنین توسعه زیرساخت با موانعی همراه بشود.»
مدیران بدانند انقلاب صنعتی چهارم گریزناپذیر است
محسن یوسف‌‌‌پور مدیرکل راهکارهای سازمانی ایرانسل نیز در پاسخ به اینکه چه موانعی در پذیرش فناوری وجود دارد که باعث می‌شود با تاخیر از این فناوری‌‌‌ها بهره ببریم، گفت: «تحول دیجیتال ماهیت برهم زننده‌‌‌ای دارد و فکر می‌‌‌کنم در مقایسه با دوره‌‌‌های قبلی انقلاب صنعتی زودتر وارد کشور شود؛ چرا که ماهیت آن بگونه‌‌‌ای است که اگر این اتفاق در کشور نیافتد، صنایع ما قابلیت رقابت نخواهند داشت. امروزه انقلابهای صنعتی نسبت به گذشته خطرناک‌‌‌تر هستند. ما باید در کنار هم به مدیران ارشد، مدیران تصمیم‌گیر در صنایع و کسب‌وکارها این موضوع را بفهمانیم که آنها از این اتفاق ناگزیرهستند و باید با آن همراه شوند.»
یوسف‌‌‌پور با بیان اینکه ما از حیث فناوری و نیروی انسانی توانمند مزیت داریم. تصریح کرد: «با این همه ممکن است که تا دو سال آینده این مزیت را هم از دست داده باشیم. ما فاصله معنا داری با دنیا نداریم. پلتفرم‌‌‌های بزرگی در کشور وجود دارد که در حال فعالیت هستند.»
بپذیریم باید در تحول دیجیتال سرمایه‌گذاری کنیم
صادقی نیارکی نایب‌رئیس و عضو هیئت رئیسه اتاق تهران و معاون سابق صنایع وزارت صمت درباره موانع حاکمیتی برای پذیرش فناوری و ورود به عرصه تحول دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم چیست، اظهار کرد: « هرجا که تحول فناورانه شکل گرفته است تعدادی از کشورها پیشرو بوده‌اند و تعداد دیگری پیرو، برخلاف ذهنیت مدیران، ما به ابزار نیز نیازمندیم. نمی‌شود در تحقیق و توسعه چه بخش خصوصی و چه حاکمیتی سرمایه‌گذاری نکنیم و توقع داشته باشیم با تغییرنگرش مدیران به کشوری پیشرو تبدیل شویم.»
محمد حسین عظیمی معاون تحقیق و توسعه بانک گردشگری در زمینه موانع پیش‌‌‌روی عدم‌تحول در عرصه دیجیتال، اظهار کرد: «در لایه خبرگی پیشتازان آموزشی علمی و صنایع، مدیران حاکمیتی تاثیرات بیشتری دارند. به نظر می‌رسد که ذهنیت مدیران بیشتر از نیروهای لایه‌‌‌های بعدی در عقب‌ماندگی یا جبران عقب ماندگی تاثیر دارند. این مسئله در چند سال اخیر با تاثیر گرفتن از فاکتورهایی که غیر‌قابل کنترل بوده – از جمله فاکتورهای روابط بین‌المللی- تشدید شده است. ما هنوز مقرراتی برای استفاده از فناوری‌هایی که امروزه در دنیا مطرح هستند و سود اقتصادی دارند، نداریم. این عقب ماندگی‌‌‌‌‌‌ها نیز وجود دارد. البته افزون بر تمام اینها یک فاصله ذهنی میان مدیران ارشد و میانی با متخصصان وجود دارد و لازم است که این موضوع شکافته شود.»
چالش‌های بانکداری دیجیتال
داور نظری در ادامه پنل با بیان اینکه ما ادعا می‌‌‌کنیم در کشور بانکداری دیجیتال داریم اما مراجعه ما به وفور در شعب مختلف اتفاق می‌افتند، از محمدحسین عظیمی پرسید که آیا بانک‌ها هم مدیرانی دارند که با فناوری آشنا نیستند و هنوز ارزش سرمایه‌گذاری روی فناوری و تحول دیجیتال را نمی‌‌‌دانند یا برای تحقیق و توسعه هنوز سرمایه‌گذاری اتفاق نیافتاده است؟
عظیمی در پاسخ به این پرسش، گفت: «استفاده از فناوری اطلاعات در صنایع مختلف از جمله بانک‌های کشور در حال توسعه است، اما سرعت آن به نسبت انتظاراتی که از اقتصاد دیجیتال می‌رود همچنان کُند است. به نظر می‌رسد که اولین علت این موضوع مقاومت نیروی انسانی در لایه‌‌‌های تصمیم‌گیر است.»
او در ادامه افزود: «همه سرویس‌‌‌هایی که کاربر بطور آنلاین می‌تواند انجام دهد هم‌اکنون به شکل آنلاین موجود است. با این حال همچنان چالش‌‌‌هایی وجود دارد که بیشتر عملیاتی هستند. یکی از این چالش‌‌‌ها زیرساخت و دومین چالش مسئله تنظیم‌گیری است. در این زمینه بانک مرکزی هنوز از تقاضاهای بازار عقب مانده است. بسیاری از مقررات و آیین‌‌‌نامه‌‌‌هایی که در بانک مرکزی است موانع و چالش‌‌‌هایی را برای ارائه سرویس آنلاین ایجاد می‌کند. با این همه بانکداری ما چند قدم از صنایع دیگر جلوتر است.»
منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد
