مراکز داده تجاری شامل ساختمان‌هایی هستند که تماما به استقرار، نگهداری و پشتیبانی تعداد زیادی سرور و تجهیزات شبکه اختصاص یافته‌اند و برای این منظور طراحی شده‌اند. معمولا چند شرکت از فضای مرکز داده استفاده می‌کنند. اما اتاق سرور اتاقی است که با طراحی خاص خود به نگهداری از سرورها در محل شرکت اختصاص یافته است. دانستن تفاوت مرکز داده با اتاق سرور، پایگاه داده و کانال توزیع محتوا از موضوعات مهمی است که به سازمان‌ها در رفع نیازهایشان کمک می‌کند.
تفاوت مرکز داده با اتاق سرور
اصلی‌ترین تفاوت مرکز داده با اتاق سرور در ابعاد آنها است اما این تفاوت به نحوه طراحی و کاربرد آن دو و مقیاس سازمان نیز ارتباط پیدا می‌کند. معمولا هر ساختمان اداری امروزی یک یا چند اتاق سرور دارد اما فقط شرکت‌های بسیار بزرگ که کسب‌وکارشان به پردازش داده ارتباط دارد مرکز داده خودشان را دارند. مراکز داده همچنین از پیچیدگی بیشتری نسبت به اتاق‌های سرور برخوردارند.
کنترل بیشتر، مسئولیت سنگین‌تر
فایده کلی داشتن اتاق سرور در شرکت این است که متعلق به شماست. درست است که مسئولیت نگهداری از اتاق سرور بر دوش شماست اما در عوض می‌توانید از مزایای مختلف کنترل کامل آن برخوردار شوید. می‌توانید هر زمان که خواستید در همان محیط شرکت به سرعت خود را به سرورها برسانید و به آنها دسترسی فیزیکی داشته باشید. شما به تنهایی مدیریت تجهیزات خود را بر عهده خواهید داشت و می‌توانید مطابق میل‌تان در سیستم‌های خود تغییراتی ایجاد کنید تا آنها را با نیازهای جدید خود، مثلا رشد و گسترش شرکت، تطبیق دهید. همچنین می‌توانید امور امنیتی را خودتان مدیریت کنید، که باز هم به شما امکان کنترل بیشتر سیستم‌های خود را می‌دهد. به این ترتیب دیگر نیازی نیست برای حفاظت سیستم‌های خود در برابر حملات سایبری به شرکت دیگری متکی باشید.
در موضوعتفاوت مرکز داده با اتاق سرور، یکی از معایب استفاده از اتاق سرور، افزایش مسئولیت‌های شماست که نباید اهمیت آن را دست کم بگیرید. ممکن است بخواهید بخش IT شرکت شما بر اموری متمرکز باشد که به طور مستقیم با کسب‌وکارتان ارتباط دارند اما برای اداره اتاق سرور لازم خواهد بود اعضای این بخش، مقداری از زمان و توجه خود را صرف حفظ سلامت سرورها و زیرساخت فیزیکی هم بکنند.
وقتی سرورها در محل سازمان قرار نداشته باشند تا حدی امکان نظارت و کنترل شما کمتر می‌شود و اگر از سرورهای مرکز داده استفاده کنید کاملا وابسته به مرکز داده خواهید بود تا به امور لازم برای نگهداری و تعمیرات، تامین امنیت و حفظ دسترسی رسیدگی کند. البته این موضوع ممکن است در واقع به نفع شما باشد، اما این امکان هم وجود دارد که بخواهید کمتر به شرکت‌های دیگر در خارج از سازمان خود متکی باشید.
دسترسی‌پذیری و حفظ داده‌ها
با استفاده از خدمات مراکز داده، افزون بر اینکه از بار مسئولیت نگهداری و تعمیر تجهیزات رها می‌شوید احتمال قطعی شبکه نیز کاهش می‌یابد زیرا مراکز داده، سامانه‌های پشتیبان اضافه برای دسترسی به شبکه و برق و کنترل عوامل محیطی دارند. در ضمن وقتی داده‌های شما صرفا در یک محل فیزیکی مثل اتاق سرور شرکت ذخیره می‌شوند، کارایی پشتیبان‌گیری کم می‌شود چون در صورت سرقت، آتش‌سوزی، سیل یا دیگر بلایا ممکن است همه‌چیز را از دست بدهید و منبعی برای بازیابی داده‌ها برای شما باقی نمانده باشد. این مشکلی است که مراکز داده‌ای که از پراکندگی جغرافیایی برخوردارند و داده‌ها را در مکان‌های مختلفی ذخیره می‌کنند با آن مواجه نیستند.
هزینه‌ها
وقتی روی سرورهای اختصاصی خود در داخل سازمان سرمایه‌گذاری می‌کنید هزینه اولیه‌ای که باید بپردازید سنگین خواهد بود. بجز هزینه‌های زیرساخت، هزینه‌های نگهداری نیز برای سرورهای داخلی سازمان چشمگیر است اما از طرفی هزینه‌های اولیه انتقال به یک مرکز داده نیز ممکن است بالا باشد. برای بسیاری از کسب‌وکارها مدل کولوکیشن بسیار جذاب است چون به این طریق می‌توانند سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای خود را به مرکز اشتراکی بیاورند اما در این حالت با وجود مقداری صرفه‌جویی در مخارج، هزینه‌هایی که متحمل می‌شوید همچنان ممکن است سنگین باشد. البته حتی در حالتی که مرکز داده تمام این منابع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را فراهم می‌کند نیز باید در اول کار هزینه‌هایی را پرداخت کنید. اما به خاطر داشته باشید که به مرور زمان این هزینه‌ها ممکن است قابل چشم‌پوشی به نظر برسند به‌خصوص در مقایسه با هزینه‌های مستمر سرورهای سازمانی.
مقیاس‌پذیری
در هنگام راه‌اندازی اتاق سرور، معمولا به‌سختی می‌توان پیش‌بینی کرد که به چه مقدار ظرفیت در زمان رشد شرکت خود نیاز خواهید داشت؛ در نتیجه ممکن است سیستمی را خریداری کنید که پرتوان‌تر از نیاز شماست یا قابلیت رشد لازم را همگام با افزایش نیازهای شما ندارد.
مراکز داده از نظر مقیاس‌پذیری بر اتاق‌های سرور برتری دارند و شرکت‌هایی که از خدمات مراکز داده استفاده می‌کنند می‌توانند مطابق رشد و توسعه خود به سخت‌افزارهای بیشتر و بهتری دسترسی داشته باشند.
افزون بر این وقتی متکی به اتاق سرور شرکتتان هستید و فقط یک شبکه محلی دارید کار گسترش کسب‌وکارتان دشوارتر است. وقتی شعبه جدیدی را افتتاح می‌کنید، به جای اینکه هر دو شعبه به مرکزی متصل شوند که برای ارائه خدمات شبکه در خارج از شرکت ساخته شده است، باید راهکارهای مناسبی پیدا کنید تا همه به محل اصلی شرکت متصل شوند.
بنابراین استفاده از مراکز داده به جای اتکا به اتاق سرور شرکت می‌تواند مزایای مختلفی را برای شما به ارمغان بیاورد و این مزایا به‌خصوص وقتی کسب‌وکار کوچکی دارید یا تازه استارتاپی را تاسیس کرده‌اید چشمگیر هستند.
تفاوت مرکز داده با پایگاه داده
وقتی موضوع تفاوت مرکز داده (داخلی یا ابری) و پایگاه داده (Database) را بررسی می‌کنیم، باید توجه داشته باشیم که این دو مفاهیمی متفاوت در حوزه فناوری اطلاعات هستند که البته به نوعی نیز با یکدیگر ارتباط دارند.
پایگاه داده به مجموعه‌ای ساختارمند از داده‌ها گفته می‌شود که طوری سازمان‌یافته‌اند که ذخیره‌سازی، بازیابی، به‌روزرسانی و مدیریت اطلاعات با کارایی بالا ممکن شود. پایگاه داده می‌تواند اطلاعات مختلفی را شامل شود مانند اطلاعات مشتریان، محصولات و تراکنش‌ها. از انواع متداول پایگاه‌های داده می‌توان به پایگاه‌های داده رابطه‌ای (Relational Database) مانند MySQL و PostgreSQL اشاره کرد که در آنها داده‌ها در جداولی با ردیف‌ها و ستون‌ها سازمان‌دهی می‌شوند.
در مقابل، مراکز داده مکانی فیزیکی برای نگه داشتن سخت‌افزارهای رایانه‌ای، تجهیزات شبکه و زیرساخت‌های موردنیاز دیگر به منظور پردازش، ذخیره‌سازی و تحویل داده‌ها هستند. مراکز داده محل‌های متمرکز نگهداری زیرساخت‌های IT هستند و محیطی کنترل شده برای تضمین عملکرد سرورها و تجهیزات دیگر با امنیت و اتکاپذیری بالا فراهم می‌کنند. مراکز داده ممکن است شامل هزاران سرور و دیسک ذخیره‌سازیِ داده و انواع تجهیزات شبکه باشند که در کنار هم کار می‌کنند تا خدمات مختلفی را از جمله میزبانی وب‌سایت‌ها، پشتیبان‌گیری از داده‌ها و پردازش ابری ارائه دهند و دارای سیستم‌های سرمایشی، تامین امنیت فیزیکی و مجازی و دیگر سامانه‌های لازم برای فعالیت مطلوب مرکز هستند.
همان‌طور که گفته شد با وجود تفاوت فاحش بین این دو مفهوم از جهتی نیز می‌توان آنها را به یکدیگر ربط داد. یک شرکت ممکن است پایگاه‌های داده خود را روی سرورهایی در یک مرکز داده ذخیره کند و این سرورها را در محل یا از راه دور مدیریت کند. بنابراین مرکز داده محیط لازم برای اجرای پایگاه داده را فراهم می‌کند.
رابطه شبکه توزیع محتوا و مرکز داده
در موضوع بررسی کارکرد شبکه توزیع محتوا یا سی‌دی‌ان (CDN) و تفاوت مرکز داده و کارکرد انواع مراکز داده برای کسب‌وکارها با آن باید در نظر داشته باشید که این دو مفهوم در حوزه فناوری اطلاعات با هم مرتبط هستند اما کاربردها و نقش‌های متفاوتی دارند.
مرکز داده یک مکان فیزیکی است که شامل تجهیزات شبکه، سرورها، سیستم‌های ذخیره‌سازی و سامانه‌های سرمایش و برق است. این مکان‌ها برای ذخیره‌سازی، پردازش و مدیریت داده‌ها و ارائه سرویس‌ها و خدمات مختلف مثل میزبانی وب، پایگاه‌های داده و سرورهای ایمیل به کار می‌روند.
شبکه توزیع محتوا یک سیستم توزیع شده از سرورهاست که به منظور ارائه محتوا (مثل صفحات وب، ویدئوها، فایل‌های صوتی و دیگر اطلاعات) به کاربران نهایی به صورت سریع‌تر و کارآمدتر طراحی شده است. سی‌دی‌ان‌ها محتوای مورد نیاز را در سرورهای مختلفی که در نقاط جغرافیایی مختلف قرار دارند، ذخیره می‌کنند که به این سرورها سرورهای لبه (Edge Servers) گفته می‌شود. وقتی کاربری درخواست دسترسی به یک محتوا را دارد، سی‌دی‌ان محتوا را از سروری که به او نزدیک‌تر است ارائه می‌دهد تا سرعت بارگذاری، بیشتر و تأخیر کمتر باشد.
شبکه‌های توزیع محتوا (CDN) از مراکز داده برای میزبانی و ذخیره‌سازی محتوا استفاده می‌کنند. در واقع، سی‌دی‌ان‌ها محتوای اصلی را از سرورهای موجود در یک یا چند مرکز داده دریافت می‌کنند و سپس کپی آن را در سرورهای لبه که در مکان‌های جغرافیایی مختلف قرار دارند بطور موقت ذخیره می‌کنند.
به این ترتیب سی‌دی‌ان‌ها برای عملکرد خود به مراکز داده وابسته‌اند، اما نقش اصلی‌شان توزیع و ارائه محتوا در سراسر شبکه و نزدیک‌تر کردن محتوا به کاربران نهایی است. از سوی دیگر، مراکز داده مکان‌هایی برای ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها هستند و وظیفه توزیع جغرافیایی محتوا برای رساندن آن به کاربران نهایی را برعهده ندارند.
