چالش ناترازی انرژی این روزها به یک ابرچالش در ایران تبدیل شده است، بگونهای که دولت برخی روزها به دلیل کمبود انرژی ادارهها و مراکز آموزشی را تعطیل میکند، در همین زمینه زهیر مرشدی، مدیر راهکارهای اینترنت اشیا فناپزیرساخت در گفتوگو با دیجیاتو از اپراتور هوشمند انرژی و نیروگاه برق مجازی بعنوان راهکارهای فناورانه مدیریت انرژی یاد کرد.
مرشدی نخست به تعریف نیروگاه برق مجازی پرداخت و در این باره ابراز داشت: نیروگاه برق مجازی (VPP) یک شبکه هوشمند از منابع انرژی پراکنده (DER) است که بصورت مجازی به هم متصل شدهاند و مانند یک نیروگاه متمرکز عمل میکنند. این منابع میتوانند شامل تولیدکنندگان انرژی تجدیدپذیر (مانند پنلهای خورشیدی و توربینهای بادی)، سیستمهای ذخیرهسازی انرژی (مانند باتریها)، و مصرفکنندگان انعطافپذیر (مانند ساختمانها یا صنایعی که میتوانند مصرف خود را کاهش دهند) باشند. نیروگاه برق مجازی از فناوریهای پیشرفته مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و شبکههای هوشمند برای مدیریت و بهینهسازی این منابع استفاده میکند.
وی درباره اپراتور هوشمند انرژی گفت: اپراتورهای هوشمند انرژی یک سیستم یا پلتفرم فناورانه است که از ابزارهای دیجیتال، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و تحلیل داده برای مدیریت بهینه تولید، توزیع و مصرف انرژی استفاده میکنند. هدف اصلی این اپراتورها بهبود کارایی انرژی، کاهش هزینهها، افزایش پایداری و یکپارچهسازی منابع انرژی تجدیدپذیر است.
مرشدی ادامه داد: اپراتورهای هوشمند انرژی، میتوانند با توجه به ماهیت و فناوریهای تحولآفرین خود در حوزه انرژی، نقش کلیدی در ایجاد و مدیریت نیروگاههای مجازی ایفا میکنند و با یکپارچهسازی منابع انرژی پراکنده، نظارت بر تولید و مصرف، بهینهسازی عملکرد و مدیریت تقاضا، منجر به افزایش کارایی، کاهش هزینهها و بهبود پایداری شبکههای انرژی خواهند شد.
مدیر راهکارهای اینترنت اشیا فناپزیرساخت از «بهینهسازی تولید و مصرف» بعنوان وظیفه دیگر اپراتورهای هوشمند انرژی یاد کرد و اظهار کرد: با استفاده از دادهها و پیشبینیها، تصمیم میگیرند که چگونه منابع انرژی را به بهترین شکل مدیریت کنند. این شامل بهینهسازی تولید انرژی، ذخیرهسازی و کاهش مصرف در زمانهای مناسب است. بعنوان مثال در ساعاتی که تولید انرژی خورشیدی زیاد است، اپراتور هوشمند ممکن است انرژی اضافی را در باتریها ذخیره کند یا آن را به شبکه تزریق کند.
مرشدی درباره نقش اپراتور هوشمند انرژی در «مدیریت تقاضا» ابراز داشت: اپراتورهای هوشمند انرژی با اجرای برنامههای پاسخ به تقاضا، مصرفکنندگان را تشویق میکنند تا در ساعات اوج بار، مصرف خود را کاهش دهند. این کار به کاهش فشار بر شبکه و جلوگیری از تولید انرژی اضافی کمک میکند، برای نمونه اپراتور هوشمند ممکن است به صنایع یا ساختمانها اطلاع دهد که در ساعات اوج بار، مصرف خود را کاهش دهند و در ازای آن، مشوقهای مالی دریافت کنند.
مدیر راهکارهای اینترنت اشیا فناپزیرساخت، «کنترل و اجرا» را نقش دیگر اپراتور هوشمند انرژی دانست و گفت: اپراتورهای هوشمند انرژی دستورات لازم را به منابع انرژی ارسال میکنند تا تولید، ذخیرهسازی یا مصرف انرژی بهینه شود. این کنترل میتواند خودکار یا نیمهخودکار انجام شود. برای مثال اپراتور هوشمند ممکن است به یک سیستم ذخیرهسازی انرژی دستور دهد که در زمان مشخصی، انرژی را به شبکه تزریق کند.
وی ادامه داد: اپراتورهای هوشمند انرژی با شبکههای هوشمند همکاری میکنند تا توزیع انرژی را بهینهسازی کنند و تلفات انرژی را کاهش دهند. این همکاری باعث افزایش کارایی و قابلیت اطمینان شبکه میشود. این اپراتورها ممکن است با شبکه هوشمند هماهنگ شوند تا انرژی تولید شده توسط منابع پراکنده را در بهترین زمان توزیع کنند.
این کنشگر حوزه هوشمندسازی انرژی با اشاره به اهمیت گزارشگیری و بهبود مستمر در مدیریت بهینه فرایندها، تهیه گزارشهای دقیق از عملکرد منابع انرژی را در زمره نقشهای مهم اپراتورهای هوشمند انرژی دانست. این گزارشها به مدیران کمک میکنند تا تصمیمهای بهتری بگیرند و سیستم را پیوسته بهبود بخشند. در این زمینه اپراتور هوشمند ممکن است گزارشهایی درباره میزان صرفهجویی انرژی، کاهش هزینهها، میزان بهبود پایداری محیطی و حتی پیشبینی قیمت انرژی ارائه دهند.
مدیر راهکارهای اینترنت اشیا فناپزیرساخت در ادامه از ایجاد بازار انرژی مجازی گفت و ابراز داشت: اپراتورهای هوشمند انرژی، میتوانند پلتفرمی را فراهم کنند تا در آن تولیدکنندگان و مصرفکنندگان بصورت مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و به آسانی معاملات انرژی را انجام دهند. برای نمونه اپراتور هوشمند انرژی میتواند یک پلتفرم خرید و فروش انرژی از محل صرفهجویی مصرفکنندگان و یا تولیدکنندگان خرد و پراکنده انرژی را برای فروش به مصرفکنندگان عمده ایجاد کند.