شرکت IDC یا همان اینترنشنال دیتا کورپوریشن که ذیل شرکت IDG کار می‌کند، متاورس را این‌گونه تعریف می‌کند:
«متاورس نوعی نسخه تکامل یافته اینترنت امروزی است با این تفاوت که در تعامل آنلاین با انواع گوشی‌های موبایل، هدست‌های واقعیت افزوده و مجازی و انواع پوشیدنی‌های متصل به بدن، در حال جمع آوری داده‌هایی از محیط واقعی است که بتواند آنها را به شیوه منسجم‌تر و متفاوت‌تر در شبکه‌های اجتماعی و انواع برنامه‌های کاربردی نسل آتی، به نمایش در آورد تا تجربه کاربری مداوم و مستمر، با حس متفاوت از آنچه که امروز در اینترت کنونی تجربه می‌کنیم را بدست آوریم به طوری که انگاری وارد دنیایی موازی از خودمان شده‌ایم ….».
در حال حاضر، اکثر بحث‌های پیرامون متاورس، متمرکز بر صنایع سرگرمی، بازی و تا حدودی هم خرید فروش است و مخاطبین کمتر در خصوص سایر حوزه‌های متاورسی آگاهی دارند، به همین دلیل جا دارد که شما را با ابعاد متفاوت و شگفت‌آور این دنیای نوپدید آشنا کنیم؛ فضاهایی چون متاورس‌های مدنی و اجتماعی، متاورس سازمانی و از همه مهمتر و جذاب‌تر هم متاورس صنعتی.
مهم نیست که متاورس کدام حوزه را می‌خواهد آدرس دهی کند، نکته مهم این است که متاورس در هر حوزه و دامنه‌ای، توانایی فراهم کردن تجربه دیجیتال یکپارچه و همه جانبه از آن حوزه را ایجاد می‌کند و به دلیل فراگیر شدن آن (بزودی) در تمامی‌حوزه‌ها و دامنه‌ها، امکان کسب تجربه‌های متفاوت برای کاربران را بوجود می‌آورد.
یکی از مهمترین خروجی‌های متاورسی، ایجاد شرایطی است که تاب آوری و پایداری را برای صنایع به ارمغان می‌آورد، خصوصا جایی که حرف از تولید و زنجیره تامین زده می‌شود، از این رو به جرات می‌توان گفت یکی از جذاب ترین حوزه‌های متاورسی ، متاورس صنعتی است.
فرصت‌هایی که «متاورس صنعتی»، در اختیار صنایع قرار می‌دهند هنوز به طور کامل کشف نشده‌اند و نیازمند آینده نگاری مناسبی است که این حوزه را شکوفا سازد. اما در دنیای امروزی، بدیهی است که به مرور زمان رویکردها تغییر یافته و چهره‌های متفاوتی از متاورس صنعتی آشکار خواهد شد.
بخش ترسناک آن، مربوط به اکوسیستمی است که توجه ندارد صنایع از این قابلیت‌های متاورس صنعتی استفاده می‌کنند یا خیر، چرا که به عنوان یک فناوری دگرگون ساز آماده است تا همه چیز را تغییر دهد، تغییراتی در سطوح ذیل:
- رویکردها و استراتژی‌های برندینگ و بازاریابی دیجیتال، آن هم از طریق بازدید مجازی از کارخانه و خط تولید تعاملی
- خرید و فروش کاملا متاورسی در بازارگاه‌های متاورسی آن هم با توکن‌های مختلف
- پرداخت به کمک فناوری زنجیره بلوکی (بلاکچین) با مدل‌هایی چون رمز ارز‌ها و NFTها یا همان توکن‌های غیر قابل معاوضه
- نفوذ در تمامی لایه‌های صنعتی از طراحی خدمات و محصولات گرفته تا شبیهسازی، تست و خدمات پس از فروش
- و از همه مهمتر و جذاب‌تر نمایشی متفاوت از صدای مشتری. نمایشی با هدف بهبود تجربه مشتری در دنیای واقعی ولی کسب دانش شده در محیط و دنیای‌های مجازی.
یکی از مهمترین خروجی‌های متاورسی، ایجاد شرایطی است که تاب آوری و پایداری را برای صنایع به ارمغان می‌آورد، خصوصا جایی که حرف از تولید و زنجیره تامین زده می‌شود.
به دنیای متاورس صنعتی خوش آمدید
یک متاورس صنعتی، توانایی مدل سازی از انواع همزادهای دیجیتال را دارد به طوری که از یک نگاه بالادستی و هلیکوپتری می‌توان، متاورس صنعتی را متشکل از بلوک‌های متعددی دانست که هر بلوک، در واقع همزاد دیجیتال بخشی از سیستم‌ها و سرویس‌های صنعت است، همزادی با جزئیات کامل از دستگاه‌ها و خطوط تولید از دنیای واقعی ، اما در محیطی رندر شده از آن صنعت، فضایی چون یک شبیه ساز.
متاورس صنعتی، ریسمانی است که دنیای دیجیتال و دنیای واقعی صنایع را به هم پیوند می‌زند و می‌تواند بر پایه داده‌های که از طریق سامانه‌های اینترنت اشیا استخراج و دریافت می‌کند، همه آنها را در یک مدل سه بعدی بازآفرینی کرده و دوباره به نمایش در آورد به نوعی حذف زمان و مکان از یک محیط صنعتی و بازی در زمینی که به خاطر حذف زمان و مکان می‌تواند قدرت‌های شگرفی را برای صاحبان صنایع به ارمغان بیاورد.
آینده دنیای ارتباطات (منظور نسل پنجم شبکه‌های مخابراتی 5G)، نقشی حیاتی در تحقق متاورس صنعتی ایفا می‌کند. کمرنگ شدن مرز بین تعاملات فیزیکی و دیجیتال، باعث می‌شود به این نتیجه برسیم که متاورس، یا متاورس‌ها، خلقی پایدار از آینده هستند.
شبکه‌های 5G در مقیاس بزرگ، ظرفیت آن را دارند که از دستگاه‌های متعددی پشتیبانی کنند و تجربه همه جانبه با تاخیر کم، و پهنای باند بالا را به ارمغان بیاورند، این دقیقا همان حلقه مفقوده‌ای است که تا قبل از این برای محیط‌های متاورسی وجود نداشت اما امروز در دسترس است.
از منظر ساخت فناورانه دنیای‌های صنعتی (Technology stack) ، متاورس صنعتی، ارزش آفرینی‌های متعددی را برای صنایع ایجاد می‌کند، ارزش‌هایی در تمامی سطوح مدیریتی یک صنعت و کارخانه، تجزیه و تحلیل داده‌ها و مدل سازی متفاوتی از حاکمیت داده‌ها و همچنین تولید انواع متفاوتی از برنامه‌های کاربردی مستقر شده در صنایع. همه اینها به لطف بهره یری همزمان از چندین فناوری است؛ ترکیبی از فناوری‌های هوش مصنوعی با 5G ، کلان داده و ….
از فضای سایبرپانکی تا متاورس‌های صنعتی
پیش از این، شاهد موارد متعددی از مثال‌های کاربردی و صنعتی در متاورس بوده‌ایم خصوصا در صنایع هوایی، و نظامی که بهره برداری از آنها، به سه دهه قبل‌تر بر می‌گردد. اما امروزه وسعت استفاده و اهمیت آن در حدی بالارفته که همه صنایع، متمایل به بهره‌گیری از این خدمات و ارزش آفرینی‌های آن هستند، به عنوان مثال در ژانویه 2022، شرکت خودروسازی هیوندا اعلام کرد که با همکاری با یونیتی، تولیدکننده پلتفرم‌های محتوای سه‌بعدی بر خط، یک نقشه راه از متاورس صنعتی، برای کل خط تولید خود ایجاد کرده است، پلتفرمی‌که در حقیقت یک متافکتوری از شرکت هیوندا است.
در مثالی دیگر شرکت بی‌ام‌و هم از همزاد دیجیتال کارخانه تولید رگنسبرگ خود رونمایی کرد.
در حال حاضر تیم‌های متعددی از سراسر جهان در حال استفاده از خدمات این همزاد دیجیتال هستند. هدف از طراحی این ساختار، همکاری‌های بلادرنگ است، به طوری که بی‌ام‌و بر این باور است که این روش، در آینده نزدیک، فرآیندهای برنامه‌ریزی خطوط تولید را متحول می‌کند و دنیا شاهد تغییرات بزرگی در طراحی خودروها خواهد بود.
بدون هیچگونه ابهامی، تغییرات دگرگون ساز در راهند.
برای آن دسته از افرادی که در این زمینه همچنان مردد هستند، می‌توان موارد زیر را مثال زد:
- شبیهسازی چیدمان‌ها و طراحی‌ها، عملکردهای سیستمی و غیر سیستمی و حتی تعاملات دوطرفه از انواع ماشین‌ها، کارخانه‌ها و تمامی بخش‌های زنجیره تامین یک صنعت و در انتزاعی بالاتر، حتی در سطح کل اکوسیستم
- استفاده از نسخه‌های دیجیتال انسان (آواتارها) برای شبیهسازی رفتار انسانی در محیط‌های پیچیده‌ای چون جامعه و سازمان‌ها
- ارزیابی تولید خدمات و محصولات از مرحله تامین تا مرحله عرضه به بازار (با استفاده از شیوه‌های مبتنی بر گیمیفیکیشن)
- شبیهسازی انواع سیستم‌های مدیریتی نظیر مدیریت اموال و دارایی‌ها
- انتخاب مجازی شبکه پخش و توزیع و ارزیابی عملکرد آنها در محیط‌های پیچیده
- بهینه‌سازی برنامه‌ریزی فروش و بازاریابی
- تست محیط فیزیکی و الکتریکی در محیط‌های متاورس صنعتی با هدف پایدارسازی خطوط تولید
5G نقشی حیاتی در تحقق متاورس صنعتی ایفا می‌کند. ویژگی‌های شبکه 5G یعنی پشتیبانی از دستگاه‌های متعدد، تاخیر کم و پهنای باند بالا و … دقیقا همان حلقه مفقوده‌ای است که تا پیش از این برای محیط‌های متاورسی وجود نداشت اما امروز در دسترس است.
پیش به سوی متاورس صنعتی
مانند ظهور هر فناوری جسورانه جدید، این بار سازمان‌های پیشرو در این فکرند که حضورشان در متاورس با چه موانعی مواجه خواهد شد تا برای آن، راه حلی پیدا کنند.
آنها باید هزینه نرم‌افزار و سخت‌افزار و نگه‌داری را بپردازند، و البته که در دنیای امروزی محاسبه آن، دیگر کار سختی نیست و بیشتر به یک الزام تبدیل شده است.
اما چیزی که مهم است، پذیرش این واقعیت در بین مدیران صنعتی است، فعالان اکوسیستم و مشتریان بالقوه بایستی این پدیده تحول آفرین را عمیقا درک نموده تا بتوانند به دنیاهای کسب و کار آتی پا بگذارند و لازم است که سازمان‌های صنعتی به فکر استفاده از متاورس و مزایای بالقوه آن برای کسب‌وکار، مشاغل و کاربرد آن در تعاریف جدید انعقاد قرارداد و مبادله مالی دیجیتال بیافتند، چرا که این شکاف دیجیتال ذهنی مرز، بقا و حذف است.
از فواید بالقوه متاورس صنعتی زیاد می‌توان گفت، اما سازمان‌ها و فروشندگان، بایستی خدمات و راهکارهای جدیدی را در دست داشته باشند تا بتوانند در دنیاهای متاورسی از آنها استفاده کنند. اگر این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز باشند، متاورس می‌تواند یک ستون مهم در تولید خدمات و محصولات پایدار باشد.
جمع بندی
آیا متاورس صنعتی در سال 2023 تبدیل به روند مهم و دگرگون ساز خواهد شد؟
پاسخ به این سوال هنوز زود است اما آنچه که پیش رو است خلق دنیاهای متفاوتی است که باید آن را درک کنیم که اگر درنیابیم؛ انگار توشه‌ای از این دنیا برای دنیای بعدی خود بر نداشته‌ایم.
